Giải mã bí ẩn du lịch Hà Lan: Điều gì ẩn sau những khung cửa không bao giờ khép rèm

Khách du lịch Hà Lan đến đây không chỉ vì thưởng hoa tulip. Có rất nhiều điều thú vị khác. Từ những con phố đèn đỏ trứ danh, đến lối sống trẻ trung phóng khoáng chẳng đâu bằng. Và cả những ô cửa sổ không bao giờ có rèm, bất chấp những ánh mắt tò mò. 

Khi dạo phố trên những con đường, điều khiến nhiều người đi du lịch Hà Lan ngạc nhiên là những ô cửa sổ luôn mở toang hoang, chẳng phủ rèm. Không chỉ riêng ‘ô cửa sổ hai nhà cuối phố’ như bài hát của Việt Nam, cả đất nước Hà Lan những khung cửa dường như chẳng khép rèm bao giờ.

Nhất là vào buổi tối, trong tiết trời se se lạnh của Châu Âu, ánh đèn vàng hắt ra từ những ô cửa biến chúng thành một bức tranh sống động, có chỗ chỉ ánh đèn hòa cùng nội thất, chỗ lại có cả gia đình đang quây quần bên nhau. Cảm giác như thể cả đường phố là một buổi triển lãm chỉ riêng cho khách du lịch Hà Lan. Bạn có thể nhìn vào hầu hết mọi ngôi nhà khi ngang qua.

Thật ra, phần lớn người Hà Lan không có thói quen đóng rèm cửa sổ, thậm chí còn không có cả rèm cửa. Khi virus corona hoành hành, mọi cánh cửa ra vào đều đóng chặt, thì cánh cửa sổ vẫn mở, như cách để người dân liên hệ và giao tiếp cùng nhau giữa mùa cách ly.

Khách du lịch Hà Lan thấy bất thường, dân bản xứ thấy bình thường. Những ô cửa sổ không che chắn quá quen thuộc, đan xen âm thầm trong đời sống người dân suốt nhiều thế hệ. Đến nỗi nhiều nhà nghiên cứu văn hóa Hà Lan phải tranh cãi suốt, mà vẫn không tìm được lý do vì sao sự riêng tư ở đây bị coi nhẹ hết mức.

Nhiều du khách đặt hẳn tên cho những ô cửa này là ‘Chủ nghĩa triển lãm – Curious exhibitionism’. Vài người còn đặt giả thuyết, có thể tính thích khoe khoang trở thành điểm đặc trưng của người Hà Lan. Họ có thể tự hào nói với du khách hoặc hàng xóm là ‘tui hổng có gì để dấu’ hoặc là ‘nhìn nè, coi nhà tụi tui có gì’.

Tuy nhiên, giả thuyết được công nhận nhiều nhất nghiêng về hướng tôn giáo. Truyền thống không khép cửa sổ, khởi nguồn từ những gia đình theo đạo tin lành Calvinism ở xứ sở hoa tulip. Những ô cửa mở toang là một cách thể hiện với chúa trời rằng bản thân họ trong sạch và không có điều gì để che giấu. Hay nói cách khác, gia đình chúng tôi là những người đàng hoàng.

Ngày nay, thì những ô cửa ‘phát triển’ theo hướng thứ hai, đó là thể hiện sự giàu sang của gia chủ. Mức sống tăng lên theo thời gian, những ô cửa hóa thân thành những gian triển lãm thật thụ, từ những bộ ghế sofa sang trọng, đến những chiếc tivi đời mới nhất, chúng đều nằm sau những ô cửa nhà phố. Còn những hướng dẫn viên vẫn thường đùa với du khách. Những ô cửa là ‘bảo chứng’ cho mức độ thu nhập của những hộ dân, các thương gia sẽ nhìn vào đó và quyết định xem có nên tin tưởng, giao dịch, mua bán hay cho vay. Chúng bắt đầu từ những năm 1950 và kéo đến tận ngày nay.

Nhiều gia đình còn thích trang trí ô cửa với những bức tượng, lọ hoa và cả tác phẩm nghệ thuật. Nếu xét xem góc nhìn của những hộ dân Hà Lan, thì ô cửa lại giống như những màn ảnh, chiếu những thước phim đầy sống động. Ban ngày, họ có thể tận hưởng ánh mặt trời chiếu vào, ban đêm, là ánh đèn đường vàng cả phố. Người dân có thể tận hưởng sự nhộn nhịp khi bao người lướt ngang phố. Sự tương tác trong nhà ngoài phố, tạo nên một Hà Lan hỏng đụng hàng.

Khi hỏi những người dân ở đây, liệu có thấy phiền không. bà Astrid Brokke, một cư dân Hà Lan, sống ở một khu phố nho nhỏ yên bình ở Amsterdam từ năm 1987, cho biết: Khi mới đến, bà cũng thử gắn rèm, tuy nhiên, chúng cản tầm nhìn ra phố, vậy là bị dẹp ngang. Cách đây 10 năm. Căn hộ của bà vẫn thoáng đãng, view cửa sổ mở ra một khu đất xanh mát khi trời hạ, và phủ chút tuyết lúc đông. Giờ thì bãi đất thành một căn hộ mới, và ô cửa mở ra một cách giao tiếp giữa những người hàng xóm với nhau.

Như bao người dân khác, cả bà Astrid và hàng xóm đều không quan tâm đến rèm cửa. Tiếp đến, bà có thêm một người hàng xóm nữa gốc Jordan. Ngôi nhà của anh chàng này chẳng mấy chốc trở thành ngôi sao của cả khu phố khi trang hoàng ô cửa bằng gốm sứ lộng lẫy. Nhất là vào dịp Giáng sinh nhà của anh chàng tràn ngập thứ ánh sáng thần tiên đầy màu sắc, cùng nhiều đồ trang trí khác. Tuy nhiên, anh đã phải chuyển đi do giá thuê lên cao quá sức.

Ngày nay, nhiều người nước ngoài chuyển đến Hà Lan sống. Họ đóng cửa hẳn vì muốn không gian riêng tư hơn. Thêm vào đó mùa dịch khiến nhiều nhà e ngại đóng cửa bớt. Dù chỉ là số ít nhưng vẫn khiến con đường trở nên bớt đẹp hơn, hiển nhiên ở Hà Lan cũng bớt gezelligheid – tức là bớt vui, bớt thú vị hơn.

Tuy nhiên, nhiều người mới lại nhanh chóng yêu cái văn hóa không-cửa-sổ của dân Hà Lan. Ví như Natasja Wielandt, chuyển đến vào cuối năm 2016. Ban đầu cô ở một căn hộ nhỏ ở trung tâm Amsterdam. Giờ thì cô chuyển đến IJburg, một khu vực ngoại ô tương đối mới với nhiều không gian và thiên nhiên xung quanh.

Ngôi nhà của Natasja còn nằm cạnh một cái hồ lớn tên là IJmeer nên tầm nhìn từ phía trước ngôi nhà vô cùng ngoạn mục. Một bên nhà giáp với vài lối đi bộ và bên kia giáp với khuôn viên cây xanh của một khu chung cư. Ngoài ra cửa sổ tầng trên còn đem đến cảnh quan trải khắp mặt hồ và cả một bãi biển ven thành phố. Natasja không hề muốn chặn tầm nhìn đó bằng bất kỳ tấm rèm nào, bất kể ngày hay đêm. “Khung cảnh hoàng hôn thật tuyệt vời và tôi rất vui khi thức dậy, bước vào phòng khách vớ tách cà phê của mình và nhìn ra bên ngoài. Nó tạo ra cảm giác tĩnh lặng và tự do, tách biệt với cuộc sống thành phố ồn ã bên ngoài, mang lại cho tôi nguồn cảm hứng vô tận” Natasja cho biết thêm.

Danh Bùi

Đăng bởi: Trịnh Bửu Lâm